پیاده و پیاده رو ها به عنوان دو عنصر پویایی و پایایی در فضای شهر ،جزء لاینفک زندگی شهری در شهرهای پیشرفته جهان به شمار آمده و به عنوان یک فعالیت مفرح و لذت بخش،سهم قالب توجهی از اوقات شهروندان درشهرهای مختلف دنیا را در بر می گیرد.
توجه بیش از حد به نیازهای حرکت سواره و غفلت از حفظ و ساماندهی فضای پیاده و پیاده رو از عمده نقایص شهرسازی جهان معاصر به شمار می آید. این موضوع سبب کاهش کیفیت محیط شهری و افول ارزشهای اجتماعی، فرهنگی و بصری در فضاهای شهری می گردد. توجه به حرکت پیاده و نیازهای آن به عنوان یک موضوع فراموش شده مهم شهری در دو - سه دهه گذشته گرایشها و دیدگاههای جدیدی در عرصه شهرسازی به عنوان جنبش پیاده گستری را بنیاد نهاده است. حاصل این جنبش، پیدایش و رواج رشته جدید برنامه ریزی وطراحی پیاده راه است؛ که امروزه به عنوان شاخه مستقلی از برنامه ریزی و طراحی شهری به حساب می آید.
به هر حال واقعیت این است برنامه ریزی برای ماشین همواره بر برنامه ریزی برای انسان مقدم است و این بی توجهی به موضوع پیاده و پیاده رو در شهرسازی ایران هم در عرصه نظری و هم در عرصه عملی به نحو بارز مشاهده می گردد. توجه جدی به پیاده رو امری لازم و ضروری بوده و مشارکت شهروندان و مسئولین ذیربط را می‌طلبد و اگر قبول کنیم که بهبود کیفیت فضاهای عمومی شهری بر فعالیت روزمره اجتماعی شهروندان تاثیر می گذارد، این تاثیر را بیش از هر جای دیگری می توان در معابر ویژه پیاده یا مکانهای بسته بر ترافیک موتوری مشاهده کرد.
مردم برای تعامل اجتماعی و آمد و شد، نیازمند راه رفتن و حضور در فضاهای عمومی هستند. این نوع حضور، فضای خاص خود را نیز طلب می کند؛ چرا که فرد باید بتواند آزادانه و با فراغت کامل و بدون اینکه با موانعی برخورد کند، در یک فضای ویژه پیاده قدم بزند.
اما مهمترین مشکلات و موانعی که در مسیر پیاده رو ها قرار دارند به قرار زیر می باشند:
- کنده کاریهای طولی و عرضی پیاده روها ،
- عبور موتورسیکلت ها از پیاده روها ،
- وجود تیر چراغ برق و پایه چراغ راهنما،
- باجه تلفن،
- ظرف زباله،
- تابلو،
- ویترین مغازه،
- باجه روزنامه فروشی،
- پله پل عابر پیاده،
- بساط دست فروشان،
و نیز بناهای در حال ساخت و ساز و خودروهای پارک شده در مسیر تردد شهروندان نمونه ای از تشویش و دغدغه عابران پیاده از عبور از پیاده رو می باشد.
یکی از اقدامات ارزشمندی که در سالهای اخیر در کشور ما در این زمینه صورت گرفته، احداث محورهای مخصوص عابر پیاده در شهرهای تبریز (محور پیاده تربیت، محور پیاده استاد شهریار) و مشهد (محور پیاده جنت) می باشد که می تواند الگوی خوبی برای سایر شهرهای ایران اسلامی باشد.
(تصاویر خیابان مولوی حسین بر، زاهدان)
با اوجه به اهمیت موضوع و ناهنجاری های مشاهده شده در سطح شهر، مدیریت هماهنگی و نظارت بر ساخت و سازهای شهرداری زاهدان نیز بررسی پیاده رو های سطح شهر زاهدان را در دستور کار خود قرار داده است. امید است که با همت مسئولان و همکاری شهروندان شاهد محیط زیباتر و امن تری برای تردد در سطح شهر زاهدان باشیم.
